การบำบัดน้ำเสียด้วยบ่อเสถียร

ระบบบำบัดน้ำเสียในปัจจุบันนั้น มีอยู่มากมายหลายแบบ ซึ่งมีวิธีการทำงานที่แตกต่างกันออกไปตามรูปแบบลักษณะของการทำงาน สำหรับในวันนี้เราจะมาพูดถึงการบำบัดน้ำเสียที่เรียกกว่าการปรับบ่อเสถียร ซึ่งก็คือปรับค่าของน้ำให้มีความสะอาดมากพอก่อนที่จะปล่อยลงสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ โดยเน้นที่การแบ่งเป็นพื้นที่เพื่อทำหน้าที่สดของเกสียกันไปในแน่ละส่วน ดังจะสามารมารถอธิบายได้ดังนี้

1. บ่อแอนแอโรบิค (Anaerobic Pond)ลึกประมาณ 2-4 เมตร เป็นบ่อที่ออกแบบมาเพื่อรองรับน้ำเสียเป็นชั้นแรก โดยหลักการทำงานของบ่อนี้ก็คือ การสามารถรองรับสารอินทรีย์หรือของเสียที่ปะปนมากับน้ำได้สูงมาก และความลึกของบ่อจะช่วยให้สารเหล่านั้นตกตะกอนลงสู่ก้นบ่น พูดง่ายๆ คือเป็นบ่อที่จะช่วยแยกส่วนของตะกอนออกจากน้ำก่อนจะส่งไปที่บ่อถัดไปนั่นเอง

2. บ่อแฟคคัลเททีฟ (Facultative Pond)เป็นบ่อที่ 2 ที่รับน้ำเสียซึ่งผ่านการตกตะกอนในชั้นแรกจากบ่อแอนแอโรบิคมาแล้ว หลักการทำงานของบ่อนี้คือ จะปล่อยให้มีการเพิ่มสารอินทรีย์ประเภทที่ใช้ออกซิเจนเป็นอาหารสำหรับการสร้างเซลล์ใหม่ ส่วนก้นบ่อนั้นก็ใช้จุลินทรีย์ประเภทที่ไม่ใช้ออกซิเจน ในการทำหน้าที่สลายสารอินทรีย์ประเภทต่างๆ ที่มากับน้ำจากขั้นตอนการบำบัดขั้นแรกนั่นเอง พูดง่ายๆ คือบ่อนี้เป็นบ่อที่ให้น้ำทำการรักษาตัวมันเอง โดยทั่วไปบ่อแบบนี้จะลึกประมาณ 1-2 เมตร

3. บ่อแอโรบิค (Aerobic Pond)ลึกประมาณ 1-1.5 เมตร เป็นบ่อที่มีความเป็นออกซิเจนสูงมาก มีสาหร่ายแขวนลอย และแบคทีเรียอยู่ ส่วนใหญ่จะมีการเติมออกซิเจนให้บ่อจากการสังเคราะห์แสงของสาหร่ายและมีการเพิ่มออกซิเจนที่บริเวณผิวบ่อด้วย นอกจากนั้นบ่อนี้ยังถูกใช้เป็นบ่อที่ฆ่าเชื้อโรคเนื่องจากมีความลึกไม่มาก แสงแดดสามารถส่องถึงก้นบ่อได้ง่ายนั่นเอง

4. บ่อบ่ม (Maturation Pond) ลึกประมาณ 1-1.5 เมตรเช่นเดียวกัน บ่อบ่มนี้จะเป็นบ่อเก็บน้ำที่มีความเป็นแอโรบิคสูง เนื่องจากผ่านขั้นตอนการบำบัดน้ำเสียมาแล้วจาก 3 บ่อ บ่อบ่มนี้จะมีการฆ่าเชื้อโรค และแบคทีเรียต่างๆ ด้วยแสงแดด ก่อนที่จะปล่อยให้น้ำที่ผ่านการบำบัดเสร็จสมบูรณ์ลงสู่แม่น้ำลำคลอง หรือแหล่งน้ำธรรมชาติต่อไป

การบำบัดน้ำเสียด้วยวิธีปรับบ่อเสถียรนี้เป็นวิธีที่มีค่าใช้จ่ายค่อนข้างต่ำ และไม่จำเป็นต้นใช้สารเคมีมากมายนัก แต่ข้อเสียคือจำเป็นต้องมีพื้นที่สำหรับทำบ่อต่างๆ ตามขั้นตอนที่กล่าวมา ตัวอย่างของหน่วยงานที่ใช้วิธีปรับบ่อเสถียร คือเทศบาลนครปฐม ที่สร้างรูปแบบของ บ่อเฟคคัลเททีฟ บ่อแอโรบิค และบ่อบ่ม สำหรับบำบัดน้ำเสียภายในชุมชนนั่นเอง